Stori: Uchafuzi wa Mazingira na Mvurugiko wa Hedhi kwa Wanawake na njia ya kuwa salama

Mwandishi: Domina Mgoma,

Mtwara Mjini

Katika kijiji kidogo kilichozungukwa na viwanda vingi, aliishi msichana aitwaye Asha. Alikuwa na umri wa miaka 24, mwenye ndoto kubwa za kuwa muuguzi. Kwa muda mrefu, Asha alikumbana na mabadiliko yasiyoeleweka katika mzunguko wake wa hedhi. Mara nyingine alikosa hedhi kwa miezi miwili mfululizo, au ikitokea mara mbili kwa mwezi – jambo lililomtia hofu na mashaka.

Tatizo hili halikumkumba Asha peke yake. Marafiki zake kadhaa pia waliripoti kuwa na changamoto kama hizo. Baadhi walikuwa wakikumbwa na maumivu makali ya tumbo, wengine walikumbwa na damu nyingi isiyo ya kawaida. Hali hiyo iliwafanya waanze kujiuliza maswali mengi – je, ni chakula? Je, ni msongo wa mawazo? Au kuna jambo kubwa zaidi lililojificha?

Siku moja, shirika lisilo la kiserikali lilifika kijijini kufanya utafiti wa kiafya. Walichogundua kilikuwa cha kushangaza. Maji waliyokuwa wakitumia yalikuwa na kiasi kikubwa cha kemikali za viwandani – hasa metali nzito kama risasi na zebaki. Hewa nayo ilikuwa imechafuliwa kwa moshi wenye sumu kutoka viwandani. Uchafuzi huu ulithibitika kuwa na uhusiano mkubwa na matatizo ya kiafya kwa wanawake, ikiwemo mvurugiko wa hedhi.

Wataalamu walieleza kuwa kemikali zinazopatikana kwenye mazingira machafu huweza kuathiri mfumo wa homoni wa wanawake. Homoni hizi ndizo zinazosimamia mzunguko wa hedhi. Mabadiliko madogo kwenye homoni yanaweza kusababisha hedhi kuchelewa, kuja mara kwa mara, au kukoma kabisa kwa muda.

Kwa kuwa tatizo lilikuwa la kimazingira, suluhisho pia lilihitaji kuwa la kijamii. Wananchi walihamasishwa kupaza sauti zao dhidi ya uchafuzi wa mazingira. Mashirika ya mazingira yaliandaa semina na kutoa vifaa vya kuchuja maji, huku wakishirikiana na serikali kuwasilisha madai kwa viwanda ili wawe na mifumo bora ya kudhibiti taka.

Kwa wanawake kama Asha, njia ya kujilinda ilihusisha kutumia maji safi na kuepuka maeneo yenye uchafu mwingi. Pia walihimizwa kutumia vyakula safi na asilia, kupunguza matumizi ya plastiki na vipodozi vyenye kemikali kali, na kuhudhuria vipimo vya afya mara kwa mara ili kudhibiti mapema athari za kiafya.

Kupitia juhudi hizo, hali ilianza kubadilika. Maji yalipokuwa safi na hewa safi, wanawake wengi walianza kurudia hali yao ya kawaida. Asha naye alianza kuona mabadiliko chanya, na matumaini yakarudi. Hii iliwafunza kuwa mazingira safi si tu urembo wa dunia, bali ni msingi wa afya ya mwanamke.